Aktywność i preferencje kulturalne ludzi kultury. Badanie pilotażowe

Osoby wybrane do badania pilotażowego pochodzą z różnych gmin i powiatów, pełnią różne funkcje społeczne i zawodowe. Początkowo na badanie zgodziło się 12 osób, jednak ostatecznie dwie wycofały się mimo usilnych starań ze strony ankieterki, aby pozyskać od nich dane. Było to rozczarowujące, ponieważ akurat te dwie osoby pełnią ważne funkcje w swoich gminach, wypowiadają się publicznie na tematy kulturalne, podejmują również decyzje finansowe w kulturze.

Badanie przeprowadziła Fundacja Pomysłodalnia  w okresie 1.07-30.11.2016 r.

 

Osoby zaproszone do badania:

– performerka, tancerka, z prawie 20-letnim stażem artystycznym, niezrzeszona, zamieszkała na wsi,

– dziennikarka kulturalna pracująca w regionalnym medium mająca ponad 30-letni staż pracy w kulturze,

– urzędniczka wydziału kultury z ponad 30-letnim stażem pracy, mimo pracy w jednym z miast Trójmiasta, aktywna jako odbiorca w całym Trójmieście,

– artystka wizualna z ponad 25-letnim stażem artystycznym zamieszkała najczęściej w Gdańsku,

– menadżerka artysty wizualnego, animatorka kulturalna, studentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na wydziale krytyki artystycznej,

– muzyczka, kompozytorka, aktywnie uprawiająca wąską dziedzinę muzyczną, w pracy wykorzystująca swoje kompetencje jako psycholog muzyczny zamieszkała poza Trójmiastem,

– aktywista kulturalny, aktor, reżyser, kierujący własnym ośrodkiem kultury, zamieszkały w małej miejscowości,

– menadżerka kultury, dyrektorka dużego ośrodka kultury, zamieszkała poza Trójmiastem,

– nauczycielka, menadżerka kultury, prowadzi od kilku lat duży zespół artystyczny odnoszący spore sukcesy w regionie,

– dziennikarz, aktywista kulturalny, prosument kultury, zamieszkały poza Trójmiastem.

 

Badanie pilotażowe opierało się na dużym zaufaniu, dlatego nie ujawniono danych personalnych.

 

Łącznie:

– dwóch mężczyzn, osiem kobiet

– wiek: 25-56 lat

– wszystkie osoby mają wykształcenie humanistyczne lub/i kierunkowe artystyczne

– tylko dwie osoby zamieszkują w tym samym powiecie (Gdynia – miasto na prawach powiatu), pozostałe w różnych powiatach

– tylko pięć osób ma stałe zatrudnienie, pozostałe uprawiają wolny zawód

– cztery osoby działają aktywnie w ramach struktur organizacji pozarządowych

 

Forma udziału w wydarzeniu (bilet, zaproszenie, akredytacja, wstęp wolny, organizator, patron, inne)

Okazało się, że badani w niemal wszystkich wydarzeniach uczestniczyli bezpłatnie (zaproszenia, akredytacje, patron, organizator).

W nielicznych przypadkach kupowano bilety, najczęściej do kina, raz do teatru.

 

Częstotliwość

Tylko w przypadku czworga badanych można mówić o dużej aktywności kulturalnej w okresie 5 miesięcy ( udział w kilkunastu wydarzeniach w danym miesiącu). Wynikało to z zależności służbowych, obowiązków patronackich i dostępności do bezpłatnych wydarzeń.  Trzy najbardziej aktywne osoby uczestniczyły wspólnie w jednym wydarzeniu – Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni. Dwie z trojga osób – spotykały się również na premierach i festiwalach teatralnych.

W przypadku pozostałych osób można mówić o pewnej przypadkowości uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych, co wynika wprost z braku czasu, w tym przygotowywaniu własnych projektów artystycznych. Ponadto zgłoszona była zależność uczestnictwa od posiadanych finansów. W przypadku jednej osoby brak aktywności na polu kultury wynikał z bardzo poważnej rehabilitacji własnego dziecka.

W przypadku sześciu osób można mówić o bardzo niskiej aktywności, ograniczonej do kilku wyjść w miesiącu (1-9), w tym są cztery osoby, które w przeciągu pięciu miesięcy badania uczestniczyło łącznie w 4-7 wydarzeniach.

 

Jakość/rodzaj wyborów

Zarówno jakość, jak i rodzaj wyborów wydarzeń był podyktowany różnymi względami. Przede wszystkim liczyło się bezpłatne uczestnictwo, w drugiej kolejności znajomość z danym wykonawcą, współorganizacja lub organizacja wydarzenia, udział w konkretnym wydarzeniu jako wykonawca.

W przypadku czworga najaktywniejszych osób widać zainteresowanie stałymi wydarzeniami kulturalnymi w regionie, jak festiwale (teatralne, filmowe, muzyczne) oraz większymi wernisażami literackimi. Dwie osoby tylko kilka razy uczestniczyły w konferencjach/debatach poświęconych zagadnieniom kultury.

W przypadku jednej aktywnej osoby widać skrupulatne podejście do mierzenia aktywności poprzez wyznaczanie „marszruty” na dany dzień, aby zobaczyć jak najwięcej w danej dzielnicy czy po prostu „po drodze”.

W przypadku dwojga dziennikarzy widać selekcjonowanie wydarzeń, którymi najczęściej są spektakle teatralne i wydarzenia filmowe.

W przypadku pięciu osób widać, że niemal wyłącznie uczestniczą w wydarzeniach, których są organizatorami. W jednym przypadku można stwierdzić, że nie są to wyszukane wydarzenia, ponieważ wiążą się z działalnością warsztatową zarządzanego ośrodka kultury i tym samym głównie aktywnością amatorów.

W trzech przypadkach można mówić o ograniczaniu pola aktywności wyłącznie do własnej siedziby czy pracowni.

Dwoje badanych ograniczyło swoją aktywność do wąskiej dziedziny kultury, którą sami uprawiają (w jednym przypadku muzyka, w drugim teatr).

 

Preferencje

Można zatem niemal bezwzględnie stwierdzić, że preferencje kulturalne wiążą się ściśle z zasobami portfela i pewnego rodzaju wypadkową – uzależnieniu od zaproszeń na dane wydarzenie. W przypadku osób biorących udział w badaniu znacząca rolę odgrywała własna praca artystyczna, którą należało doprowadzić do publicznej prezentacji.

Tylko w dwóch przypadkach, dziennikarzy, widać wytrwałe uczestnictwo w kilkudniowych wydarzeniach. Wydaje się to naturalną potrzebą dziennikarzy zajęcia merytorycznego stanowiska w kontekście większego wydarzenia. W pozostałych przypadkach są to pojedyncze imprezy.

Preferencje wynikają również z miejsca zamieszkania. Trzy osoby z oddalonych powiatów (sztumski, lęborski i nowodworski) wybierały wydarzenia wyłącznie w obszarze powiatu, a nawet własnej siedziby. W przypadku pozostałych osób można mówić o udziale w wydarzeniach przede wszystkim w Gdańsku (ok.75%), Sopocie (15%), Gdyni (9,5%), Wejherowie (0,5%).

Teatr (40%), sztuki wizualne (20%), wernisaże i spotkania literackie (15%), kino (15%), muzyka (8%) to klasyfikacja rodzajów sztuki, jaki wybierali badani. Pozostałe 2% stanowią inne wydarzenia.

 

Badani uczestniczyli m. in. w:

– dwudziestu festiwalach (Festiwal Szekspirowski, Festiwal Filmowy w Gdyni, Festiwal Jazz Wolności, Grassomania, Sopot Film Festiwal, Literacki Sopot, Artloop, Windowisko, Sopot Non-Fiction, Globaltica, Molo Jazz Festiwal, Gdynia Classica Nova, Gdynia Design Days, Gdańsk Dźwiga Muzę, Festiwal Instalacji Lirycznych, Nagroda Literacka Gdynia, Festiwal Narracje, Europa +/-1700, Festiwal Golbergowski, Festiwal „Zbliżenia”),

– 13 premierach teatralnych (Teatr Wybrzeże, Teatr Muzyczny, Teatr Miniatura, Teatr Gdynia Główna, CK Gdynia, Gdański Teatr Szekspirowski, Teatr BOTO, Teatr Miejski w Gdyni, Nowa Synagoga, NCK),

– czterech premierach filmowych (Multikino oraz Gdyńskie Centrum Filmowe),

– sześciu debatach (Instytut Kultury Miejskiej oraz wybrane lokacje w czterech powiatach),

– kilkudziesięciu spektaklach teatralnych,

– kilkudziesięciu pokazach filmowych,

– uczestniczyli w kilkudziesięciu wystawach sztuk wizualnych (w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, WL4 czy na Akademii Sztuk Pięknych, Gdańskiej Galerii Miejskiej, oddziałach Muzeum Narodowego w Gdańsku, Wyspa Skarbów GAK),

– czterech festynach,

– kilkudziesięciu koncertach.

 

Można pokusić się o stwierdzenie,  że u badanych brakuje zainteresowania wydarzeniami konkurencyjnymi, co sprawia, że orientacja ogólna w kulturze na Pomorzu może być słaba. Dochodzi do tego stan krytyki  artystycznej, czyli katastrofalny jej zanik, a to sprawia, że biorący udział w badaniu, mogą/chcą/”pozwala im się” realizować w oderwaniu od realiów pomorskiego życia kulturalnego. Trudno u większości badanych stwierdzić szerokie zainteresowanie kulturą, co mogłoby rozszerzyć pole widzenia.

Badanie pilotażowe, w przeważającym procencie, przyniosło smutne wnioski. Badani w przeważającej części ograniczyli się do wąskich dziedzin kultury, które są im najbardziej bliskie, w tym realizowali własne projekty artystyczne. Tym samym mogą stawać się specjalistami w wąskich dziedzinach bez oglądu szerszego, bardzo potrzebnego do kreatywnego wpływania na całość kultury w regionie.  Martwi bardzo częstotliwość udziału w wydarzeniach kulturalnych, co wynika oczywiście z różnych powodów, ale można przyjąć również takie założenie, że badani mogą świadomie odrzucać inne dziedziny sztuki jako zbędne w ich rozwoju/oglądzie i chcieć zajmować się wyłącznie własną twórczością.

 

Badanie przeprowadzone przez Fundację Pomysłodalnia było wspólfinansowane przez Nadbałtyckie Centrum Kultury.